Dawne budynki wiejskie zazwyczaj nie osłonięte od wiatru ,stojące często pojedynczo w polu ,nie posiadające izolacji od zimna sienią ,szybko traciły ciepło przy otwieraniu drzwi wejściowych .Zacinający deszcz lub śnieg wpadały do sieni oziębiając ją .Pod koniec XIX wieku pojawiła się moda na dobudowywane przed wejściem werandy, nazywanej z niemiecka laubą .Początkowo przybudówka ta była wyłącznie z drzewa i dostawiana do starszych budynków drewnianych lub murowanych .Drewniane werandy posiadały dość bogate zdobienia przez profilowanie słupków podtrzymujących dwuspadowy daszek ,wzorzyste wycinanie oszalowanych desek oraz różnorodne układy dodatkowych listewek .Szkieletowa konstrukcja drewnianej lauby była prosta .Na czterech drewnianych słupkach umieszczano dwuspadowy dach kryty gontem, papą ,blachą lub dachówką .Ściany w dolnej partii były szalowane deskami ,w górnej obijane kratownicą z listew .Wejście do lauby było bez drzwi lub z furtką sztachetową pełniącą rolę drzwi .W okresie międzywojennym pojawiły się werandy murowane ,z oknami , przeszklonymi drzwiami Pierwotna rola laub ograniczała się do celów praktycznych- ochrona przed wiatrem ,zamaskowaniem sieni oraz służyły do codziennych prac w okresie niepogody .W nowszym budownictwie lauby pełniły rolę dekoracyjną ,były miejscem odpoczynku ,pogawędek ,spotkań towarzyskich i sąsiedzkich w dni świąteczne .Murowane ,oszklone lauby w okresie zimy pełniły rolę spiżarek ,w lecie służyły do suszenia odzieży .Obecnie lauba to zjawisko niezmiernie rzadkie .Już nie w każdej wsi można je spotkać .Trafiają się jedna , dwie na wieś. Można przewidzieć ,że ich właścicielami są starsi ludzie . To bowiem oni podtrzymują tradycje .Kiedy odejdą , lauby znikną z naszego krajobrazu . A szkoda !
http://pomorze.naszemiasto.pl/galeria/opis/1207123,12-tradycyjnych-potraw-na-wigilijny-stol-przepisy,galeria,1905103,id,t,tm,zid.html#galeria-duze-zdjecie
Kapusta z grochem
Składniki:
pół kilograma kiszonej kapusty
ćwierć główki świeżej kapusty
30 dag grochu łuskanego
grzyby suszone
Przyrządzanie:
Groch moczymy przez około 10 godzin, grzyby przez 2–3 godziny, a następnie gotujemy je do miękkości osobno. W wywarze grzybowym gotujemy odciśniętą kapustę kiszoną, do której dodajemy sparzoną kapustę świeżą i dusimy, doprawiając solą, pieprzem, listkiem laurowym, zielem angielskim i odrobiną cukru. Dodajemy groch i grzyby oraz zeszkloną na maśle drobno posiekaną cebulę, całość dusimy oraz zagęszczamy podsmażaną na maśle mąką.
Ryba po grecku
Składniki:
filet z pangi, mintaja lub dorsza
keczup
marchew - pół kilo
korzeń pietruszki, cebula
sól, pieprz, cukier
bulion na włoszczyźnie
koncentrat pomidorowy - 1 opakowanie
Przyrządzanie:
Obierz warzywa i zetrzyj na tarce z dużymi oczkami. Cebulę pokrój w piórka. Podsmaż wszystkie warzywa w dużym garnku, na oleju. Następnie dodaj koncentrat pomidorowy. Smaż jeszcze około 10 minut, ciągle mieszając. Gdy będą już miękkie, dopraw je do smaku kostką bulionową.
Rybę w mące obsmaż na patelni, a następnie przykryj warzywami. Potrawa dobra na zimno i na ciepło.
POLECANE
Karp wigilijny
Składniki:
1,5 kg karpia,
2 jaja,
5 łyżek mąki,
6 łyżek drobno utartej bułki,1 cytryna,
1/2 kostki masła lub margaryny,
sól,biały pieprz
Przyrządzanie:
Rybę należy oczyścić i podzielić na dzwonki, oprószyć solą i pieprzem, lekko skropić sokiem z cytryny. Panierować kolejno w mące, jajkach i bułce tartej. Rozgrzać masło lub margarynę i smażyć rybę na średnim ogniu, aż się zrumieni. Przełożyć z patelni do rondla. Rybę można usmażyć wcześniej, przed podaniem położyć na każdym kawałku odrobinę masła i wstawić na 15 minut do nagrzanego piekarnik
Składniki:
1,5 kg karpia,
2 jaja,
5 łyżek mąki,
6 łyżek drobno utartej bułki,1 cytryna,
1/2 kostki masła lub margaryny,
sól,biały pieprz
Przyrządzanie:
Rybę należy oczyścić i podzielić na dzwonki, oprószyć solą i pieprzem, lekko skropić sokiem z cytryny. Panierować kolejno w mące, jajkach i bułce tartej. Rozgrzać masło lub margarynę i smażyć rybę na średnim ogniu, aż się zrumieni. Przełożyć z patelni do rondla. Rybę można usmażyć wcześniej, przed podaniem położyć na każdym kawałku odrobinę masła i wstawić na 15 minut do nagrzanego piekarnik
Magia świąt-Wigilia
Wieczerza wigilijna zawsze składała się z postnych prostych dań. Ich ilość bywała różna na przestrzeni dziejów. Obecnie przyjmuje się, że ma ich być 12. Tyle ile miesięcy w roku i ilu apostołów. Potrawy powinny składać się z płodów rolnych, leśnych i z wodnych. A więc na stole muszą znaleźć się ryby, mąka, kasza, grzyby, owoce, miód, orzechy. Gdyby czegoś zabrakło, zabraknie i w całym roku. Należy też spróbować każdej potrawy z tego samego powodu. Każdy element symbolizuje również konkretne wartości.
Wieczerza zaczyna się od dzielenia opłatkiem. Symbolem pokoju, jedności, zgodę a także dostatku chleba. Chleb z kolei oznacza początek i dobrobyt. Zboża są znakiem pomyślności i płodności. Ryby są ściśle związane z chrześcijaństwem. Mają przypominać o zmartwychwstaniu i nieśmiertelności duszy. Grzyby symbolizują świat duchowy. Groch i kapusta oznaczają siły natury i zdrowie, mak płodność a miód ma zjednywać przychylność sił nadprzyrodzonych. Orzechy i jabłka mają zapewnić zdrowie przez cały rok.
Niewątpliwie Wigilia to jedno z najpiękniejszych, najbardziej magicznych świąt. Buduje się szczególną bliskość. Łatwo o wzruszenia, emocje. Dobrze jest celebrować ten czas. W końcu czekamy na niego cały rok.
Bóg się rodzi, moc truchleje,
Pan nie-biosów obnażony;
ogień krzepnie, blask ciemnieje,
ma granice Nieskończony.
Wzgardzony - okryty chwałą,
śmiertelny - Król nad wiekami!
A Słowo Ciałem się stało
i mieszkało między nami.
Cóż masz, niebo, nad ziemiany?
Bóg porzucił szczęście twoje,
wszedł między lud ukochany,
dzieląc z nim trudy i znoje.
Niemało cierpiał, niemało,
żeśmy byli winni sami.
A Słowo...
W nędznej szopie urodzony,
żłób mu za kolebkę dano!
Cóż jest, czym był otoczony?
Bydło, pasterze i siano.
Ubodzy, was to spotkało,
witać Go przed bogaczami!
A Słowo...
Potem i króle widziani
cisną się między prostotą,
niosąc dary Panu w dani:
mirrę, kadzidło i złoto.
Bóstwo to razem zmieszało
z wieśniaczymi ofiarami.
A Słowo...
Podnieś rękę, Boże Dziecię,
błogosław ojczyznę miłą,
w dobrych radach, w dobrym bycie
wspieraj jej siłę swą siłą,
dom nasz i majętność całą
i wszystkie wioski z miastami.
A Słowo...
*************************
Cicha noc
Cicha noc, święta noc,
pokój niesie ludziom wszem,
a u żłóbka Panna Święta
czuwa sama uśmiechnięta
nad Dzieciątka snem.
Cicha noc, święta noc,
pastuszkowie od swych trzód
biegną wielce zadziwieni,
za anielskim głosem pieni,
gdzie się spełnił cud.
Cicha noc, święta noc,
narodzony Boży Syn,
Pan wielkiego majestatu
niesie dziś całemu światu
odkupienie win.
Cicha noc, święta noc,
jakiż w tobie dzisiaj cud,
w Betlejem Dziecina święta
wznosi w górę swe rączęta,
błogosławi lud.
Lauby nie znikną , tylko może będą trochę inaczej wyglądały.
OdpowiedzUsuńBardzo wygodne wejście, właśnie dlatego że wiatr nie hula...
U mnie także mam wejście częściowo obudowane z dużym oknem ale bez drzwi. Takie lauby były w domu teściów i moich pradziadków . Pozdrawiam serdecznie-;))
OdpowiedzUsuńOdniosę się do kolęd. Bardzo lubię właśnie "Cichą noc" ale też piękną góralską "Oj, maluśki, maluśki...". A wigilia to naprawdę niezwykły dzień. Wiele można postanowić, wiele zacząć, wiele zakończyć. Pozdrawiam serdecznie, Uleczko :))
OdpowiedzUsuńznalazłam przepiękny obrazek w sieci i go przed chwilka tu wkleiłam . Tak bardzo pasuje do tych przepięknych kolęd. Mnie także zawsze wzrusza ta góralska kolęda. Pozdrawiam Aniu serdecznie-;))
OdpowiedzUsuńNiech choinka się całą noc świeci
OdpowiedzUsuńNiech cieszą się z tego też małe dzieci
Niech renifer grzeje z kopyta
A Mikołaj za prezent chwyta.
Niech życzenia sypią się wokół
Niech smutki opuszczą lokum
Niech nikt nie tonie w amoku
bo zbliża się najpiękniejszy dzień w roku.
Zdrowych i wesołych świąt życzę
Witaj JaGa. Nie świecę całą noc choinkę. Zdarzają się spięcia i pożary. Wolę mieć na wszystko oko i idąc spać zagaszam wszystko. Choinkę również. JaGa tobie i twojej rodzinie również wesołych świąt-;))
OdpowiedzUsuńKochana Uleczko, chciałabym Ci już dzisiaj złożyć najlepsze życzenia świąteczne: najwięcej kochanego zdrowia i żeby Dzieciątko obdarowało Cię sowicie tym wszystkim o co Go w liściku prosiłaś! Pamiętająca o Tobie Adela
OdpowiedzUsuńWitaj Adela. Gdybym pisała liścik to tylko o zdrowie dla nas wszystkich bym prosiła. Dziękując najserdeczniej za piękne życzenia składam także tobie i twojej rodzinie życzenia miłych i pogodnych Świąt-;)
OdpowiedzUsuń